Welke soort contracten bestaan er?

Is jouw vereniging in het bezit van een schriftelijke overeenkomst of contract? Dan ben je goed bezig! Een schriftelijke overeenkomst tussen je vereniging en de eigenaar over het gebouw en de grond, is noodzakelijk om volgende generaties van een gebouw te verzekeren. Daarnaast stelt het ook duidelijk wie verantwoordelijk is voor onderhoudswerken, welke rechten en plichten je hebt, enzovoort. We geven je een beknopte opsomming van de soorten contracten die je kan afsluiten.

Laatst aangepast op 22/07/2025

Voor- en nadelen van contracten

In dit onderdeel lijsten we de voordelen van elk type contract op. We geven ook de mogelijke valkuilen en clausules mee die je in deze overeenkomsten best ontwijkt. Je kan deze “ideale contracten” hierna als basis gebruiken in je onderhandeling met kerkelijke of andere eigenaars van gebouwen.

Type overeenkomst: Voordeel van deze overeenkomst: Let op met:
Recht van opstal
  • Je bent 'tijdelijk' eigenaar van dit gebouw
  • Lange duurtijd: maximaal 50 jaar
De kostprijs is vaak in overleg en symbolisch.
Recht van erfpacht
  • Je bent 'tijdelijk' eigenaar van dit gebouw
  • Lange duurtijd: 27 tot 99 jaar
De kostprijs is vaak in overleg en symbolisch.
Recht van vruchtgebruik / Gebruiksovereenkomst

Geen kostprijs

  • De duurtijd kan korter zijn dan bij andere overeenkomsten
  • Je bent louter gebruiker en hebt weinig rechten. Een sterk contract is nodig om bij schade niet met grote kosten te zitten
Convenant
  • Je krijgt een gebouw in ruil voor resultaten.
  • Vaak via de gemeente of stad (vaak een betrouwbare organisatie)
  • De resultaten die je moet aantonen, kunnen een voorwaarde zijn om je gebouw te behouden
  • Dit is vaak voor een kortere termijn van 1 tot 10 jaar
Concessie
  • Vaak via de gemeente of stad (vaak een betrouwbare organisatie)
  • De maximale termijn is 99 jaar maar dit kan variëren
Kostprijs kan wijzigen en is altijd in overleg
Huurovereenkomst De verhuurder moet schade in orde brengen
  • Je moet een waarborg betalen die afgehouden kan worden op het einde van een overeenkomst
  • De duurtijd kan korter zijn dan bij andere overeenkomsten
  • De huurprijs kan evolueren en dus vaak vermeerderen per huurperiode

Koopcontract
  • Je bent eigenaar van dit gebouw
  • Oneindig (tot je verkoopt)
  • Je gaat een lening aan en bent gebonden aan voorwaarden via de bank
  • Je moet hiervoor een grote en sterke financiële werking uitbouwen
  • Is de grond ook van jou?

Meer info per overeenkomst vind je hieronder.

Recht van Opstal

Geregeld in de wet op het recht van opstal

  • Zakelijk recht om te bouwen op, boven of onder andermans grond.

  • Mag, maar moet niet, tegen vergoeding.

  • Moet via notaris geregeld worden.

  • Maximaal voor 50 jaar, stilzwijgende verlenging is mogelijk maar niet standaard.

Valkuilen

  • Geen minimale termijn

  • Gebouwen die tijdens de opstal gezet of verbeterd werden moeten vergoed worden na afloop van de opstal. Hier mag contractueel van afgeweken worden

Recht van erfpacht

  • Geregeld in de wet over het recht van erfpacht

  • Vol genot van iemand anders’ onroerend goed.

  • Moet tegen vergoeding (symbolische prijs of betaling in natura mag)

  • Moet via de notaris

  • Minimum 15 en maximum 99 jaar, geen automatische stilzwijgende verlenging, wel contractueel mogelijk.

  • Na afloop van de erfpacht moet de eigenaar de waarde van de gebouwen niet terugbetalen. Hier mag contractueel van afgeweken worden     

Valkuilen

  •  Er is een minimale termijn bepaald.

Recht van vruchtgebruik of gebruiksovereenkomst

Geregeld in het Burgerlijk wetboek art 1875-1891

  • De uitlener blijft eigenaar (en draagt dus de verantwoordelijkheden van eigenaarschap)

  • Onder deze overeenkomst is enkel het goede huisvaderprincipe van toepassing voor bewaring en onderhoud. Dat staat in contrast met de typische huurwet.

  • Gebruiker kan gedane onkosten niet terugvorderen.

  • Bij brand of andere schadegevallen is de gebruiker aansprakelijk, maar hier kan contractueel van afgeweken worden.

  • Mag met onderhandse of authentieke akte (in praktijk zijn de aktes bijna allemaal onderhands).

Valkuilen

  • Vaak verwarring over verschil met huur. Men denkt: gebruik is zonder contract, huur is met contract. Maar in werkelijkheid is het gebruik is gratis, huur is betalend. Zo zijn er afdelingen die huurder zijn maar behandeld worden als gebruiker (niet de rechten, wel de kosten van een huurder)

  • Bijna alles kan contractueel bedongen worden. Een slimme uitlener en ongeïnformeerde lener zorgt voor contracten in het nadeel van de lener.

  • Dit is een overeenkomst waar we liever geen vzw voor oprichten. Dus moet hoofdelijkheid van wie ondertekend opgelost worden in een waterdichte clausule.

  • Een vreemde overeenkomst

  • Iemand anders heeft het als eigendom, maar de vruchtgebruiker heeft het genot ervan (gebouw, domein, meubilair)

  • Goede huisvader principe

  • Eindigt sowieso na 30 jaar als je een rechtspersoon wordt (zoals een vzw)

Must haves clausules

  • Tijd is variabel en af te spreken

 Convenant

  • Akte of schriftelijk vastgelegde afspraak tussen overheid en een partij

  • Jeugdwerk levert bepaalde output (staat vermeld in convenant)

  • Lokale overheid geeft in ruil: service, materiële en/of financiële ondersteuning

Valkuilen

  • Voor wat -hoort wat principe

  • Bepaalde duur waarin de output van het jeugdwerk ongewijzigd blijft

Huurovereenkomst

  • Tegen betaling een lokaal huren

  • Duidelijk contract met do’s en don’ts voor beide partijen

  • Maandelijkse betaling

  • Termijn is bepaald

Valkuilen

  •  Veel meer in lijnen gegoten

Must haves clausules

  •  Plaatsbeschrijving

  • Goede afspraken tussen huurder enverhuurder

  • Afspraak wanneer de maandelijkse betaling plaatsvindt

Nice to have clausules

  •  Duidelijke afspraken bij gebreken en betaling van zaken die stuk gaan. Denk maar aan in mindering brengen van de huur mits bewijs van gebrek.

Koopcontract

  • Juridische overeenkomst

  • Je wordt eigenaar

  • Vzw oprichten is erg aangewezen

Valkuilen

  • Kapitaal krachtig zijn

Blijf op de hoogte via onze nieuwsbrief