Jongeren betrekken voor kwaliteitsvolle jeugdinfo: wat moet je weten?

Voor kwaliteitsvolle jeugdinfo betrek je jongeren. Maar hoe pak je jongerenparticipatie aan?

Wil je jongeren kwaliteitsvol informeren? Daarvoor gebruik je de 7 WAT WAT principes als houvast in je bedenk-, ontwikkel- en evaluatieproces.

Een van die Europees erkende kwaliteitsprincipes: participatie. En eigenlijk zit participatie als rode draad verweven in alle 7 principes.

Waarom? Pas als je jongeren betrekt, kan je zorgen dat je info op hun maat, empowerend, correct en volledig... is. Je leert wat nodig is en op welke manier je de info best brengt.

Jongeren zijn namelijk expert in jongere zijn. Zij weten als de besten welke taal, formats, kanalen enz. aanslaan bij hun leeftijdsgenoten.

Kinderen en jongeren hebben ook recht op participatie. Hét recht op participatie staat niet letterlijk in het Kinderrechtenverdrag, maar wordt vormgegeven door verschillende bepalingen samen:

  • het recht om gehoord te worden (artikel 12)

  • het recht op vrije meningsuiting (artikel 13)

  • de vrijheid van gedachte (artikel 14)

  • het recht op vereniging (artikel 15)

  • het recht op (passende) informatie (artikel 17)

Door kinderen en jongeren te betrekken, waarborgen je dat recht.

Maar hoe begin je eraan?

Bepaal je doel en de rol van jongeren

Je doet als organisatie aan jongerenparticipatie als je jongeren betrekt bij plannen, adviezen of projecten die hen aanbelangen. Je kan jongeren dus ook betrekken als je een website, folder of podcast voor hen maakt. Je zet hen dan in als leefwereldexpert.

Bepaal wat nodig is voor jouw organisatie of project. Wat wil je te weten komen van jongeren? Pas als die vraag helder is, kan je bepalen op welke manier je aan participatie wil doen.

Er zijn veel manieren om jongeren te betrekken. Pimento spreekt van twee grote soorten jongerenparticipatie:

  • Bevragen (top-down): je hebt als organisatie een bepaalde nood of vraag . Je vertrekt van daaruit om jongeren te bevragen.

  • Activeren (bottom-up): jongeren hebben een bepaalde nood of vraag. Je vertrekt als organisatie van daaruit en bekijkt hoe je hen kan betrekken of activeren.

Vermijd schijnparticipatie

Participatie omwille van de participatie? Dat is schijnparticipatie. En dat is niet the way to go.

Wanneer doe je aan schijnparticipatie? Als je jongeren laat participeren, maar vooraf al een duidelijk idee hebt van wat je zal beslissen.

Het risico op schijnparticipatie is het grootst als je aan activerende participatie doet. Activerende participatie geeft je als organisatie veel kansen om reële noden van jongeren aan te pakken. Vertrek je van daaruit? Toets je infoproduct doorheen de ontwikkeling dan opnieuw af bij jongeren én ga met de feedback aan de slag, anders verval je in schijnparticipatie.

De participatieladder: verschillende rollen

Je kan jongeren op verschillende manieren laten participeren als je infoproducten voor hen ontwikkelt. Welke rol jongeren daarbij opnemen, bepaalt ook de rol die je als organisatie hebt. Zorg voor een duidelijke visie:

  • Wat is jongerenparticipatie voor ons?

  • Wat zijn onze verwachtingen?

  • Hoe willen we participatie invullen?

De participatieladder toont welke welke rollen er bestaan binnen jongerenparticipatie. Het kan je helpen om te bepalen welke rollen je aan jongeren kan en wil toekennen. Je kan verschillende rollen hanteren in verschillende fasen van een project.

Deze rollenverdeling bepaalt hoe de participatie eruit zal zien. Hoe meer naar rechts, hoe meer verantwoordelijkheid je aan jongeren geeft, en hoe meer je als organisatie een ondersteunende rol zal spelen.

Pimento vertelt je meer weten over de verschillende rollen en wat ze concreet betekenen.

Participatie in de praktijk

Tijdens het WAT WAT-webinar 'Jongerenparticipatie in de praktijk' lichten we vanuit De Ambrassade enkele voorbeelden en geleerde lessen uit onze eigen werking toe.

6 manieren

1. Onderzoek

Bij participatie denken we vaak aan jongeren bevragen. Ga eerst na wat andere organisaties al bevroegen bij jongeren. Welk onderzoek of welke bevindingen bestaan al rond het thema waar je mee aan de slag wilt? Zo voorkom je dat jongeren overbevraagd worden. Als je alsnog jongeren gaat bevragen, kan je meer in de diepte duiken.

Je kan ook kiezen om samen met een instelling onderzoek te doen. Zo werkte WAT WAT in het verleden samen met de KU Leuven en Mediawijs voor de campagne Vibe Check. De Vlaamse Jeugdraad werkte dan weer samen met het Kenniscentrum Kinderrechten voor een bevraging op maat.

2. Korte interactie

Ook op snelle manieren kan je de mening van jongeren vragen en te horen krijgen. Maak gebruik van tools en momenten die je sowieso hebt. Bijvoorbeeld:

Sociale media

  • Heb je een kanaal waar jongeren je volgen? Maak gebruik van een poll, oproepen of vraagstickers (via Instagram stories);

  • Wees wel duidelijk naar de jongeren: vraag je hen om engagement of om input? Vertel hen wat met hun input gebeurt.

Evenementen

  • Kom je jaarlijks op plekken waar jongeren aanwezig zijn, of krjig je die kans? Maak ervan gebruik om te weten wat er leeft.

  • Zorg voor een interactieve methodiek, zoals een quiz.

3. Focusgroep of interview

Jongeren bevragen, kan in vele vormen. Hier zijn enkele voorbeelden vanuit De Ambrassade:

  • Elke twee jaar organiseert WAT WAT een imagobevraging. Via jeugdwerkorganisaties lanceren we een oproep voor jongeren die ons willen vertellen wat ze van WAT WAT vinden. Dit gebeurt in de vorm van een 1:1 interview.

  • Jaarlijks gaat team jeugdinformatie langs bij enkele jeugdwerkorganisaties om te polsen naar de infonoden van jongeren over specifieke thema's. Bijvoorbeeld in het kader van een nieuwe campagne. Dat gebeurt vaak in de vorm van een workshop of methodiek.

4. Online panel of community

Zowel WAT WAT als De Vlaamse Jeugdraad werken met een discord community:

  • Bij WAT WAT is dit een plek voor jongeren om dingen uit te wisselen. Zo zien we wat er leeft en houden we vinger aan de pols. Af en toe lanceren we zelf een vraag 'van bovenaf'. De jongeren geven bijvoobeeld hun mening over een campagnebeeld of merchontwerp.

  • De Vlaamse Jeugdraad maakt gebruik van discord om te communiceren met hun vrijwilligers.

In beide gevallen is het belangrijk om een veilige omgeving te creëren voor de jongeren. Maak afspraken en maak tijd voor moderatie.

5. Vrijwilligerswerking

Een vrijwilligerswerking kan je projectmatig opzetten, of structureel.

  • Bij een project betrek je vrijwilligers voor een afgebakende periode, met een afgebakende uitkomst.

  • Een structurele vrijwilligerswerking maakt deel uit van je organisatie. Dit zet je niet in 1-2-3 op poten. Je stippelt best een vrijwilligersbeleid uit dat uitlegt hoe de organisatie met vrijwilligers omgaat. Denk aan:

    • Werving

    • Vorming en coaching

    • Vergoeding

    • Interne communicatie

    • De rol van de vrijwilligers

    • Exit

6. Co-creatie

In bovenstaande manieren, kan co-creatie al een optie zijn. Maar soms is het ook een manier apart. Enkele voorbeelden:

  • WAT WAT laat jongeren op hun sociale mediakanalen vaak zelf aan het woord. Contentcreators en influencers weten beter hoe ze jongeren bereiken of content maken op bepaalde platformen.

  • Op watwat.be of via onze discord kunnen jongeren hun eigen verhalen insturen.

4 geleerde lessen

1. Wees duidelijk en concreet

  • Wat wil je weten? Gaat het om een open bevraging, of feedback op een concreet product?

  • Zorg voor begrijpbare vragen en methodieken

  • Geef je verwachtingen mee

  • Informeer jongeren over de volgende stappen: wat gebeurt er met hun mening?

2. Wees flexibel

  • Werk drempels weg. Bijvoorbeeld: laat jongeren de locatie kiezen, voorzie vervoer, laat hen iemand meenemen, geef alle praktische info mee...

  • Neem de tijd om kennis te maken en af te ronden. Neem pauzes.

  • Varieer in methodieken

  • Maak een uitgebreid plan, maar durf afwijken. Participatie vraagt om flexibiliteit en werken op maat van de jongeren.

3. What's in it for them?

  • Zorg dat jongeren zelf iets aan de participatie hebben: plezier, eten, zelfontwikkeling, beloning, erkenning, informatie...

  • Wees transparant over welke vergoeding je al dan niet voorziet

4. Begin klein en laagdrempelig

  • Denk aan de participatieladder: er zijn veel vormen. De ene is niet per se meer waard dan de ander.

  • Breng in kaart wat je al doet.

  • Denk aan je netwerk om jongeren te vinden

Voorwaarden voor succes

Jongerenparticipatie waarmaken? Dat vraagt o.a. wat coördinatievermogen en planning.

Het veranderingsmodel van Tim Knoster uit 1991 kan hierbij helpen. Volgens dit model zijn er vijf voorwaarden om een wild idee om te zetten in succesvolle verandering.

Denk je aan jongerenparticipatie? Neem dit schema erbij. Pas het toe op je organisatie of toekomstig project.

Vragen die je je als organisatie best stelt? Die vind je op jongerenparticipatie.be. Daar deelt Pimento haar expertise rond het thema.

Meer tips

Blijf op de hoogte via onze nieuwsbrief