Zo maak je van je online kanaal een safe(r) space voor jongeren

Op een online forum kunnen jongeren ervaringen van andere jongeren lezen en zelf vragen stellen.

• Het forum van Awel bestaat sinds 2009 en kreeg in 2022 meer dan 25.000 berichten of reacties.

• Sinds 2021 heeft Child Focus ook het CyberSquad-forum, specifiek rond online problemen: van online pesten tot privacy. Jongeren kunnen elkaar helpen of met een hulpverlener chatten.

Hoe zorgen zij ervoor dat hun forum een safe space of veilige omgeving blijft voor jongeren? Je krijgt tips van:

• Jasmien Nuyts, stafmedewerker nieuwe vrijwilligers bij het forum van Awel.

• Nel Broothaerts, Directeur Prevention & Development bij Child Focus en dus ook betrokken bij het CyberSquad-forum.

Je kan deze tips ook toepassen om een veilige community te creëren op je sociale media.

1. Voorkom onveilige situaties

Stel heldere forum-regels op

De eerste stap voor een veilig omgeving of safe space zijn duidelijke regels: wat kan wel en wat kan niet? Er zijn geen onderwerpen die niet kunnen, niks is taboe. "Echt 'fout' kan een bericht of reactie bijna niet zijn", zegt Nel van CyberSquad. "Het komt uit hun leefwereld, dus het is per definitie 'juist'."

Het gaat vooral om 'de manier waarop'. Dit kan bijvoorbeeld niet:

• aanzetten tot haat

• methodes of tips delen die zelfbeschadiging gemakkelijker maken

• doen alsof je iemand anders bent

Je vindt hier hun forumregels ter inspiratie:

• Forum-regels van Awel

• Forum-regels van CyberSquad

Ondersteun je moderatoren

Beide forums werken niet met 'pre-moderatie': post iemand een bericht? Dan komt dat meteen online.

CyberSquad werkt met professionele hulpverleners als moderator. Awel werkt sinds het begin (2009) met vrijwilligers en sinds 2017 met minderjarige vrijwilligers.

Je wordt niet zomaar vrijwilliger bij het forum van Awel. Na de wervingscampagne is er:

• een infomoment

• een afstemmingsgesprek: heb je een eigen rugzak? Kan je die genoeg naast je zetten?

• een vrijwilligersweekend, inclusief vorming over triggers, weerbaarheid en grenzen

De groep die daarna 'overblijft', wordt verder opgeleid rond moeilijke thema's zoals zelfdodingsgedachten. En op het intranet van Awel vinden ze een lijst van betrouwbare infobronnen die ze kunnen gebruiken om te reageren op forumposts.

Awel waakt erover dat het ook een safe space blijft voor de vrijwilligers zelf: "Ze kiezen zelf waarop ze reageren en waarop niet."

Leg ook verantwoordelijkheid bij 'gewone' gebruikers

Awel legt de verantwoordelijkheid voor een safe space ook bij 'gewone' gebruikers van het forum op twee manieren:

• Standaard zie je alleen berichten die ook "geschikt zijn voor jonge kinderen". Je kan zelf kiezen om die filter uit te zetten.

• Heb je een account? Dan kan je een ongepast bericht of reactie rapporteren. Die gaat dan offline tot een moderator die heeft nagekeken.

Bij Awel kan je posten zonder account of met account. Beide manieren kunnen anoniem. Maar heb je een account? Dan lezen de moderatoren niet meer elk bericht van je na.

2. Voorzie procedures voor als het toch fout loopt

In strijd met de regels? Verwijderen

Verschijnt er een post of reactie die in strijd is met de forum-regels? Dan wordt die verwijderd. "Al moeten we dat bijna nooit doen", zegt Nel van CyberSquad erbij.

Foute info maar volgens regels? Aanvullen

Is een post niet volledig of klopt de info niet, zonder dat het tegen de forum-regels in gaat? Dan vullen de moderatoren aan in reacties.

Op het forum van Awel zijn het niet alleen de moderatoren die reageren. Ook andere gebruikers vullen aan: "Er is veel empathie", zegt Jasmien van Awel.

Ook Awel heeft een taboeloze kijk: "'Onvoorwaardelijke aanvaarding' is onze grondhouding", zegt Jasmien van Awel. "Ook bij bijvoorbeeld posts rond incest tussen jongeren: we toetsen die af aan het vlaggensysteem van Sensoa, maar we gaan die niet zomaar verwijderen. Dat is iets wat leeft bij jongeren."

Kwetsbare vraag zonder reactie? Zelf reageren

Post iemand "iets pittigs" en komt er binnen de 48 uur geen reactie van andere jongeren op? Dan reageren de moderatoren van beide forums zelf, zodat die jongere niet zonder antwoord blijft zitten.

Pesten? Verwijderen en schorsen

Op het forum van Awel zien ze soms pestgedrag gebeuren, zoals iemand die systematisch grof reageert. De moderatoren kunnen zo'n account schorsen, zodat die niet meer zomaar kan reageren. Alles wat die wil posten, komt dan eerst ter moderatie.

Wordt op CyberSquad iemand geviseerd? Dan worden die posts of comments verwijderd. Ze werken niet met accounts, dus ze kunnen iemand ook niet schorsen.

Meer tips

Lees ook hoe je offline werkt aan een safer space binnen je organisatie.

Meer jeugdinfo-tips? Abonneer je op de maandelijkse jeugdinfo-nieuwsbrief.