Wetgeving rond roken en vapen

Roken in binnenruimtes

In openbare binnenruimtes geldt een algemeen rookverbod. Dit verbod, ingevoerd door de wet van 22 december 2009 betreffende een algemene regeling van rookvrije gesloten plaatsen toegankelijk voor het publiek en ter bescherming voor werknemers tegen tabaksrook.

Alle jeugdinfrastructuur (kantoorgebouwen van jeugdwerk, jeugdinfrastructuur, scholen, jeugdhuizen, speelpleinwerkingen, workshopsruimtes...) vallen allemaal onder deze wetgeving en moeten bijgevolg rookvrij zijn. Het rookverbod is permanent van kracht, ook tijdens privéfeesten en buiten de openingsuren.

Wetswijziging

Er zijn een aantal wijzingen aangebracht in de wet van 22 december 2009 hierboven. Deze wet richt zich op de algemene regeling voor rookvrije plaatsen die toegankelijk zijn voor het publiek. De wijzigingen werden op vrijdag 5 april 2024 gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Hierin wordt vermeld dat het vanaf 15 april 2024 voor minderjarigen strikt verboden is om rookkamers in horeca te betreden. Daarnaast zal gelijktijdig ook het rookverbod in het openbaar vervoer uitgebreid worden naar een verbod in al het professioneel personenvervoer. Denk daarbij aan Flixbussen, schoolbussen, taxi’s en supportersbussen.

Wat met e-sigaretten of vapen binnen?

De wetgeving is heel duidelijk: álle producten op basis van tabak en soortgelijke producten om te roken vallen onder het rookverbod en mogen dus enkel in de rookkamer of in open lucht worden gerookt: hieronder vallen dus ook elektronische sigaretten (met en zonder nicotine) en kruidenproducten bestemd om te roken (bv. kruidenmengsels in waterpijp).

Wat met waterpijp binnen roken en shishabars?

De laatste jaren duiken veel waterpijp(shisha)bars op, wat de indruk wekt dat dit product niet onder het rookverbod valt. Dit klopt niet: zowel de roker als de uitbater kunnen worden vervolgd voor het roken van een waterpijp in een plaats waar het rookverbod geldt. Een waterpijp gebruiken kan enkel in de rookkamer.

Roken buiten

Vanaf 31 december 2024 geldt er ook een rookverbod op publieke openlucht terreinen:

• Attractieparken

• Dierentuinen

• Speelterreinen

• Kinderboerderijen

• Sportterreinen

Hierbij moet:

• Het rookverbod duidelijk gesignaleerd worden aan de ingangen van het terrein, opdat bezoekers en personeel hiervan op de hoogte gesteld worden.

• Het is mogelijk om op het terrein duidelijk afgebakende rookzones in te stellen, welke uit het zicht liggen en geen hinder voor niet-rokers mogen teweegbrengen.

Ook hier is het rookverbod permanent van kracht, ook tijdens privéfeesten en buiten de openingsuren. Enkel voor kinderboerderijen vervalt het rookverbod buiten de openingsuren.

Het rookverbod op sportterreinen geldt op alle terreinen die vanuit hun aard en doel als sportterrein beschouwd worden zoals een stadium, sportvelden alsook al de omliggende supporterzones.

Het rookverbod geldt (nog) niet op horeca-terrassen die op sportterreinen plaatsvinden en is er een beperkte uitzondering voor muziekfestivals die op meerdere, opeenvolgende dagen op een sportterrein plaatsvinden.

Er zal ook een rookverbod gelden binnen een straal van 10 meter vanaf alle in- en uitgangen van de volgende publieke plaatsen:

• woonzorgcentra

• centra voor kortverblijf

• rust- en verzorgingstehuizen

• ziekenhuizen

• kinderdagverblijven en buitenschoolse opvang

• scholen voor basisonderwijs, secundair onderwijs, hoger onderwijs en academies voor deeltijds kunstonderwijs

• openbare bibliotheken
  

Ook hier is het rookverbod permanent van kracht, ook buiten de openingsuren.

Voor kinderdagverblijven en buitenschoolse opvang die plaatsvinden in woningen, wordt er een uitzondering op dit principe gemaakt:

• Dit rookverbod geldt enkel tijdens de opvanguren

• De perimeter van 10 meter is niet van toepassing voor deze plaatsen

Straffen en boeten op roken binnen en buiten

Je kan gestraft worden bij inbreuken op het rookverbod (in gesloten en de open publieke plaatsen). De boetes kunnen gaan van 208 euro tot 8.000 euro.
Als je je als verenging of organisatie verzet tegen een controle en agressief bent naar de controleurs kan de straf verzwaren. Deze feiten kunnen ook gerechtelijk worden vervolgd. In geval van een ernstig en dreigend gevaar voor de volksgezondheid of bij herhaaldelijke overtredingen, over de periode van een jaar, van het rookverbod kunnen de inspecteurs ook overgaan tot een tijdelijke sluiting van je gebouw, evenement of werking voor een duur van 1 uur tot 30 dagen.

Enkele tips voor roken in je vereniging

• Weet als leiding of animator dat je een belangrijk voorbeeldfiguur bent voor de kinderen en jongeren van je vereniging. Het kan zeker niet de bedoeling zijn om hun op ongezonde ideeën te brengen.

• In openlucht roken is een oplossing. Ze kan echter ook aanleiding geven tot nieuwe problemen. Hou er zeker rekening mee dat de buren (luidruchtige) rokers na een avondvergadering niet zullen appreciëren. 

• Een peuk gooi je best niet op de grond. Ook in openlucht is het geen goed idee. Een peuk doet er 1é jaar over eer die 'composteert'. Bovendien vormen peuken rondom je gebouw ook niet voor een veilige omgeving. Het kan ook anderen aanmoedigen om er bijkomende peuken achter te laten en in het slechtste geval meer afval.

• Zet roken zeker eens op de agenda van een vergadering. Wat is jullie beleid en mening hierover als ploeg en hoe ga je er als groep het beste mee om. Goede afspraken maken tot op heden steeds goede vrienden. Wist je dat regels beter worden opgevolgd wanneer je die ombuigt naar het woord 'afspraken' waarbij iedereen een mening mag geven?

• Natuurlijk is niet roken de beste oplossing. Dit is voor een roker echter niet zo eenvoudig. Neem zeker een kijkje op de website www.helpeenroker.be. Misschien vind je er goede ideeën.

Welke afspraken rond roken heeft jullie groep?

Misschien mag er in jullie groep nooit gerookt worden, mag er enkel worden gerookt aan een specifiek lokaal, mag er gerookt worden zolang er niemand zwanger is, mag er gerookt worden wanneer alle aanwezigen het eens zijn...

Welke rookafspraken jullie ook hanteren, het feit is dat elke groep best afspraken nodig heeft.

• Probeer deze afspraken elk jaar opnieuw met de groep te bespreken zodat ze voor alle leden van de groep duidelijk zijn. Wachten tot er een probleem opduikt zal het gesprek moeilijker maken.

• Zorg dat iedereen hun mening kan geven. Op www.drugsinbeweging.be vind je daarvoor enkele interessante werkvormen.

• Hou rekening met bovenstaande wettelijke regels over roken.