Onze visie op jeugdinfrastructuur

Visietekst 

Jeugdinfrastructuur is noodzakelijk voor kwalitatief jeugdwerk. Voor een vereniging is het vaak zelfs een bestaansvoorwaarde. Met deze nota willen we het belang ervan onderstrepen.  

Jeugdinfrastructuur is noodzakelijk voor jeugdverenigingen. Het is hun uitvalsbasis, hun thuisnest en ontmoetingsplek. Voor een groep is het vaak zelfs een bestaansvoorwaarde. De laatste jaren werd er al heel wat werk verzet, vaak met financiële steun van de gemeente of de Vlaamse Overheid, uitgevoerd door de vereniging zelf.  Maar er is nog veel werk aan de winkel. Via deze visietekst willen wij steden en gemeenten inspireren om nog meer werk te maken van een goed jeugdinfrastructuurbeleid. 

Waarom een visie op jeugdinfrastructuur?  

Deze visietekst kwam tot stand door de beleidswerkgroep jeugdinfrastructuur van de Ambrassade. Met deze nota willen we het belang van jeugdinfrastructuur voor een lokaal jeugdwerkinitiatief onderstrepen. Deze verenigingen hebben immers nood aan zekerheid en vrijheid. De nodige (exclusieve) binnen- en buitenruimte is voor hen uitermate belangrijk.  

De zekerheid dat de vereniging kan blijven gebruik maken van het lokaal moet voldoende lang zijn zodat zowel de huidige als volgende generatie leiding of bestuursleden zich kunnen focussen op hun kerntaak: jeugdwerk! In jeugdverenigingen zonder eigen jeugdlokaal dreigt het jeugdig enthousiasme en de motivatie  van de jonge vrijwilligers ondermijnd te worden. Dit kan het voortbestaan van de jeugdwerking in gedrang brengen. 

Een jeugdvereniging is veel meer dan een fabriek die allerlei activiteiten produceert. Het is een open huis dat kinderen en jongeren een stukje thuis tussen leeftijdgenoten wil aanbieden. Een gebouw dat op eender welke moment toegankelijk is, met een eigen sfeer, is onontbeerlijk om dit eigen nest te bieden. We dromen dan ook van jeugdinfrastructuur die op elk moment met het nodige eigenaarschap gebruikt kan worden door het jeugdwerk. 

Het gebouw 

Het minimum aan infrastructuur voor elke vereniging 

Er moeten minimum drie ruimtes aan infrastructuur permanent in exclusief gebruik zijn van de jeugdvereniging:  

• een opslagruimte,  

• een ruimte waar vrijwilligers kunnen samenkomen, 

• een ruimte voor activiteiten 

Dit is het minimum! We zijn overtuigd van de meerwaarde om voor elke leeftijdsgroep een aparte binnenruimte te voorzien. Bij de meeste jeugdverenigingen worden jaarlijks nieuwe deelgroepen samengesteld. Steeds opnieuw moet er een groepsvormend proces opgestart worden. De plek, het lokaal is hierbij een belangrijk instrument. Een lokaal moet vooral geschikt zijn voor de basisactiviteiten van de jeugdvereniging zodat de werking er ontplooit. 

Een goed gebouw is zodanig gebouwd en ingevuld dat de beschikbare ruimte kan gehanteerd en herverdeeld worden naargelang de noodzaak. Zo kan het bijvoorbeeld inspelen op een wisselend aantal deelnemende kinderen en jongeren. 

Gedeeld gebruik

Gedeeld gebruik van ruimtes kan en biedt vaak heel wat voordelen: het stimuleert ontmoeting, is vaak goedkoper (kosten delen) en zorgt ervoor dat infrastructuur optimaal gebruikt wordt. De belangrijkste voorwaarde voor gedeeld gebruik is dat de jeugdvereniging een gelijkwaardige partner is.  

Gelijkwaardigheid houdt in dat er rekening gehouden wordt met de eigenheid van het jeugdwerk (vergaderen na de kantooruren, niet te hoge verwachtingen opleggen over orde en hygiëne…).  

Goed gedeeld gebruik houdt complementariteit in. Deze complementariteit zien we niet vernauwd tot de periode van gebruik van ruimtes (vb. de ene tijdens de week, de ander in het weekend). Ook de aard van de werking van de andere gebruikers is van belang (denk aan verschillende jeugdverenigingen in eenzelfde gebouw). Beide partijen mogen geen concurrenten van elkaar zijn of worden. 

Duurzame jeugdinfrastructuur 

Binnen het jeugdwerk is duurzaamheid een belangrijk thema. Jongeren willen hun steentje bijdragen om waar mogelijk hun impact te verkleinen, dat gaat over ecologie maar ook over lange termijninfrastructuur, de invloed op de buurt… Ze doen dit met kleine zaken binnen hun werking, ook bij nieuwbouw of verbouwingen is de nodige aandacht voor dit aspect nodig. 

Veilige jeugdinfrastructuur 

De zorg voor de veiligheid van de gebruikers van zowel het (speel)terrein als de infrastructuur is een gedeelde verantwoordelijkheid tussen de jeugdvereniging en de eigenaar van het gebouw/terrein. Maar ook de stad of gemeente speelt hier een belangrijke rol in. 

Niemand wil te maken krijgen met een brand in hun gebouw. Hiervoor moeten de risico’s op brand zo veel mogelijk beperkt worden en is een goed evacuatieplan noodzakelijk In de eerste plaats moeten gebruikers en beheerder brandveilig leren handelen. In de tweede plaats kunnen infrastructurele ingrepen gedaan worden. Een goed brandveiligheidsbeleid is een beleid op maat, in overleg, haalbaar en realistisch voor het jeugdwerk. 

Degelijke infrastructuur en een ordelijk lokaal (gevaarlijke trap, chemische producten, té veel rommel…) kunnen heel wat onveilige situaties voorkomen. Al mogen orde en netheid de eigenheid van het jeugdwerk niet in het gedrang brengen. 

Daarnaast dient een gebouw voor jeugdwerk ook behoed te worden voor inbraak en vandalisme. Zowel bouwkundige- als organisatorische maatregelen kunnen hierbij helpen. Bij de bouw van nieuwe gebouwen moet hier vanaf het ontwerp rekening mee gehouden worden. Bij bestaande jeugdinfrastructuur is een actieplan aangewezen. 

Inclusieve jeugdinfrastructuur 

We richten ons met het jeugdwerk op zoveel mogelijk kinderen en jongeren uit de buurt, ook kinderen en jongeren met een beperking. 
Onderzoek wijst uit dat jeugdverenigingen een fundamentele openheid tonen naar kinderen en jongeren met een beperking. Ze willen met kinderen en jongeren aan de slag gaan en doen van nature het nodige om kinderen en jongeren met een beperking te helpen of zoeken naar creatieve oplossingen wanneer het gebouw niet voldoende geschikt is. 

Toegankelijke jeugdinfrastructuur verdienen dan ook meer aandacht. Via een creatieve aanpak kan bestaande infrastructuur verbeterd worden zodat het gebruik ervan voor iedereen aangenamer wordt (bijv. aandacht voor akoestiek, aangename kleuren…). Daarnaast legt ook de wetgeving steeds meer verplichtingen op. Dat heeft zowel praktische als financiële gevolgen. Zeker bij grote verbouwingen en nieuwbouw vinden we het de plicht van de overheid om mee de nodige financiële draagkracht te realiseren om aan deze verplichtingen te voldoen.