Sociaal emotioneel leren
Sociaal en emotioneel leren wordt vaak gebruikt als paraplu-term voor een heleboel non-academische vaardigheden die mensen nodig hebben om doelen te bereiken, gedrag te reguleren, relaties uit te bouwen, informatie te verwerken en te onthouden. Deze vaardigheden en competenties ontwikkelen doorheen onze levens en zijn essentieel voor succes op school werk, thuis en in de community. Doorheen de geschiedenis, is het veld van sociaal en emotioneel leren gedefinieerd of gekarakteriseerd op verschillende manieren. Dit maakt het moeilijk om domeinoverschrijdend te werken, om impact te meten of om gezamenlijk deze competenties verder aan te wakkeren bij kinderen en jongeren en hun begeleiders.
Dit is een probleem. De terminologie die complex is en elkaar tegenspreekt, dat gebruikt wordt in het veld, maakt het moeilijk om zaken eruit te halen of te vergelijken. Dit gebrek aan helderheid kan verwarrend zijn of nogal imponerend. Indien niemand definieert is het gemakkelijk om te misinterpreteren, overgeneraliseren, kijken over de wetenschap dat bewijs linkt aan strategieën en strategieën aan metingen en evaluatie. Indien dit gebeurt, breekt er een cyclus, gezien de linken tussen de verschillende punten van onderzoek en praktijk breken.
Een straf onderzoekslab van de universiteit van Harvard heeft hierrond gewerkt. Het EASEL lab kon 5 kerncompetenties filteren uit alle frameworks rond Sociaal Emotioneel Leren:
Cognitieve vaardigheden
Emotionele vaardigheden
Interpersoonelijke vaardigheden
Karakter
Mindset
Deze onderverdeling helpt om verder te gaan kijken wat er effectief mee bedoeld wordt, te bepalen in welke ontwikkelingsfase er kan gedifferentieerd worden en hoe dit kan geïmplementeerd worden overal waar er gewerkt wordt met kinderen en jongeren.
Er zijn best veel studies die de impact aantonen van het inzetten op sociaal emotioneel leren. Het EASEL-lab kan via vele impact-studies, meta-analyses, framework-analyses stellen dat er drie soorten onderzoek bepaalde fundamentele zaken aantonen als het gaat om sociaal-emotioneel leren.
Lange termijn correlationele studies
Vertellen ons iets over kritische levensuitkomsten. Het al dan niet hebben van ‘non-academic skills’ beïnvloeden arbeidsscucces, hoger onderwijs, fysische gezondheid, middelengebruik, financiële status, crimineel gedrag, ...
SEL- vaardigheden helpen: creatief denken, probleemoplossend vermogen, innovatie, multitasken, aanpassen aan nieuwe of veranderende info, zorgt voor empathie, ethische beslissingsname, effectieve communicatie, teamwork en gezonde copingstrategiën
Grote multi-programma studies & trials van specifieke interventies in kleuter en basisscholen en buitenschoolse context
Vertellen ons zaken over emotionele, gedragsmatige en academische uitkomsten, variatie tussen verschillende groepen.
Nieuwe wetenschap over stress die het brein beïnvloeden en zo ons gedrag
Vaardigheden en competenties zijn bijzonder kwetsbaar door stress en moeilijkheden. Stress en blootstelling aan trauma beïnvloeden sociaal-emotionele vaardigheden en gedrag. SEL interventies in school en in buitenschoolse settings zijn een effectief antwoord. Vooral prefrontale cortex en het limbisch systeem wordt aangetast bij toxische stress en dus bij ingrijpende gebeurtenissen.
Kinderen en volwassen die dagelijks, chronisch en toxische levels van stress moeten (ver)dragen, hebben een hoger risico voor moeilijkheden met socio-emotionele skills en dagelijks functioneren. Hier net bijstuttend op inzetten creëert een grote buffer voor de latere ontwikkeling en outcomes op verschillende levensdomeinen.
Cognitieve Vaardigheden - Breinkracht
Zelfcontrole, concentratie, planning, probleem-oplossend vermogen, coördinatie, bewuste keuze tussen verschillende opties:
Mogelijkheid om impulsen te controleren (inhibitie)
Blijvend opvolgen van veranderende info over korte tijdsperiodes
Volhouden van aandacht en negeren van afleidingen
Verwisselen van aandacht tussen opdrachten indien nodig
Het cognitieve domein includeert de basis cognitieve vaardigheden die nodig zijn om gedrag in te zetten naar het bereiken van een doel. Vaardigheden in dit domein bedragen taken die ervoor zorgen dat je jou moet concentreren en focussen, onthouden van instructies, prioriteren van taken, controleren van impulsen, zetten en bereiken van doelen, gebruiken van info om beslissingen te maken, …
Specifieke vaardigheden zijn:
aandachtscontrole
werkgeheugen en planning
inhibitiecontrole
cognitieve flexibiliteit
kritisch denken
Emotionele vaardigheden – gevoelenskracht
Het emotionele domein bevat vaardigheden die je helpen om emoties te herkennen, uit te drukken en controleren. Maar ook gevoelens te begrijpen en kunnen meevoelen met anderen of je kunnen inleven.
Vaardigheden in dit domein zijn niet alleen belangrijk om jouw eigen gevoelens en gedrag te reguleren maar ook om om te gaan met anderen en op een sociale manier te kunnen interageren met anderen.
Mogelijkheid om emoties te identificeren, uitdrukken en reguleren, maar ook emotieskunnen begrijpen van anderen:
Kennis over emoties en expressie
Emotie en gedragsregulatie
Perspectiefname
Interpersoonlijke vaardigheden – mensenkracht
Het sociale domein bevat vaardigheden dat je helpen om op een juiste manier het gedrag van andere mensen te interpreteren, je effectief te navigeren in sociale situaties en positief te interageren met peers en volwassenen.
Deze vaardigheden helpen om in een team te werken, sociale problemen op te lossen en vreedzaam samen te leven met anderen, dit is vooral belangrijk bij het samenwerken en om duurzame positieve relaties met anderen op te bouwen.
Begrijpen van sociale ‘cues’
Oplossen van conflicten met peers
Promoten en uitdragen van prosociale acties (vriendelijk, behulpzaam) en gedrag
Karakter – burgerschapkracht
Een set van vaardigheden, karaktertrekken, waarden en gewoontes die jou ondersteunen om een sociale en productieve mens te zijn als onderdeel van een gemeenschap. Het bevat: begrijpen, zorgdragen over en gedragen naar kern-ethische waarden, het verlangen om te streven naar jouw hoogste potentieel en de gewoontes die nodig zijn om te leven en werken samen met anderen als een vriend, familielid en burger.
Deze vaardigheden gidsen keuzes die gemaakt worden, die impact hebben op systeem en community. Ze zijn essentieel voor het functioneren in een democratische samenleving:
Maken van ethische oordelen
Tolerant zijn en accepteren van verschillen
Bij mensen blijven volgen van verantwoordelijkheden
Burgerschap/engagement
Community waardering
Houding – mindset kracht
Vaardigheden die de mogelijkheid bieden om te leren, groeien en overkomen van obstakels ondersteunen. Deze vaardigheden helpen mensen om te geloven in hun eigen capaciteit om zichzelf te versterken, en vol te houden door moeilijke/uitdagende situaties.
Vertrouwen in zichzelf uitstralen en de mogelijkheid om te verbeteren
Identificeren van positieve kenmerken in zichzelf en anderen
Uitdagende situaties benaderen met optimisme en positiviteit
Jouw perspectief is hoe je kijkt naar de wereld en die benadert. Het heeft impact op hoe je jouzelf ziet, anderen, jouw eigen omstandigheden en het beïnvloedt hoe je uitdagingen interpreteert en benadert in jouw dagelijks leven. Een positief perspectief kan je helpen beschermen tegen en reguleren van negatieve gevoelens tot ervoor zorgen dat je succesvol jouw taken bereikt en omgaat met anderen.
Bepaalde perspectieven zijn: optimisme, dankbaarheid, openheid en enthousiasme. Identiteit omvat hoe je jezelf en anderen en jouw mogelijkheden begrijpt en percipieert. Het omvat jouw kennis en geloofsovertuigingen, alsook jouw mogelijkheid om te leren en groeien. Als je jou goed voelt over jouwzelf, je zeker bent over jouw plek in de wereld en vertrouwen hebt in jouw mogelijkheid om te leren, groeien en het overkomen van obstakels, wordt het gemakkelijker om om te gaan met uitdagingen en het uitbouwen van positieve relaties.
Bepaalde competenties binnen dit gebied:
zelf-kennis
doel
zelfwaarde
geloof in eigen bekwaamheid
groeigerichte houding
Hoe nu verder?
Laten we kijken in hoeverre we hier in contact met kinderen en jongeren al rond werken? Dit betekent dus in kaart brengen waar en hoe er al rond sociaal emotioneel leren wordt gewerkt met kinderen en jongeren.
Daarnaast kunnen we ook verder verzilveren wat we al deden, en op die manier zou het jeugdwerk verder gehonoreerd kunnen worden voor het kei hard bijdragen aan die sociaal emotionele competenties. Maar we kunnen jeugdwerkers of begeleiders van kinderen en jongeren ook nog verder versterken in het werken rond sociaal-emotionele competenties. Voor zichzelf, maar ook om het aan te leren aan kinderen en jongeren.