To vzw, or not to vzw
Richten we een vzw op of organiseren we ons als feitelijke vereniging? Heel wat jeugdverenigingen worstelen met deze vraag. Een vzw biedt beter bescherming aan de bestuurders maar gaat gepaard met heel wat administratieve rompslomp. Tegelijk merken we dat feitelijke verenigingen het moeilijker hebben om subsidies te krijgen, een gebouw te huren of een bankrekening af te sluiten.
Maar richt je nu best een vzw op of niet? Dat is afhankelijk van je werking.
Voor- en nadelen
Hieronder lijsten we de voornaamste voor en nadelen van het vzw statuut op:
Voordelen:
De meeste voordelen hieronder zijn het gekoppeld aan het feit dat je als vzw over een rechtspersoonlijkheid beschikt.
Aansprakelijkheid
Één van de belangrijkste reden om een vzw op te richten is dat de vzw aansprakelijk wordt gesteld in geval van schade. Concreet zullen bij schulden de bezittingen van de vzw worden ingevorderd of zal de vzw zich moeten verantwoorden voor een rechtbank. Als feitelijke vereniging beschik je niet over een rechtspersoon en komt dit risico te liggen bij de bestuurders. Komt je vereniging in de problemen ben je in de meeste gevallen dus beter af als vzw.
Bezittingen en contracten
Als vzw kan je goederen bezitten en contracten afsluiten. Als feitelijke vereniging heb je geen rechtspersoonlijkheid en kan je dus ook niet bezitten of geen contract afsluiten. Als feitelijke vereniging komt dit dus allemaal op naam van de bestuurders te staan. Dit hoeft geen probleem te zijn zolang er geen discussie ontstaat binnen de vereniging. Voor contracten wilt dit wel zeggen dat contracten dienen worden aangepast op het moment dat het bestuur veranderd.
Subsidies en erkenningen
Om voor subsidies of erkenning in aanmerking te komen is het soms een vereiste om een rechtspersoon te hebben of soms zelf specifieker om een vzw te zijn.
Voor sommige administratieve handelingen is het ook eenvoudiger als je een rechtspersoon hebt, bijvoorbeeld voor de opmaak van fiscale attesten voor kinderopvang of het openen van een bankrekening.
Goed kader voor zelforganisaties
De vzw-wetgeving legt op dat er in de vereniging minstens een algemene vergadering en bestuur aanwezig moet zijn. Dit geeft structuur aan de vereniging en garandeert bovendien dat de verenging democratisch bestuurd wordt.
Nadelen:
Veel administratieve verplichtingen
Iedereen die ooit de verantwoordelijkheid op nam binnen een vzw kan erover mee spreken, de administratieve overlast. Je statuten en bestuurders moeten correct gepubliceerd worden in het staatsblad en de kruispuntbank voor ondernemingen. Het UBO-register moet steeds up-to date gehouden worden. De jaarrekening moet jaarlijks worden neergelegd en je dient elk jaar aangifte voor de rechtspersonenbelasting in orde te brengen.
Kost geld (belastingen en publiceren)
Een vzw is ook niet gratis. Je moet rekening houden met belastingen [AD1] (rechtspersonenbelasting en de patrimoniumtaks/taks op vzw’s). Maar ook het oprichten of publiceren van statuten of bestuurders in het staatsblad kost geld[AD2] .
Vals gevoel van veiligheid
De bovenvermelde voordelen kunnen een vals gevoel van veiligheid geven. Het is niet omdat je vereniging een vzw statuut heeft dat je als bestuurder helemaal vrij bent van risico’s. Als je niet aan de verplichtingen van een vzw voldoet kan je vzw worden ontbonden en/of worden de bestuurders hoofdelijk aansprakelijk gesteld. De hierboven vermelde voordelen gaan dus enkel op als de vzw goed bestuurd wordt.
Wat beveelt De Ambrassade aan?
Elke vereniging moet zelf de afweging maken welk statuut het interessantste is. Heb je personeel in dienst, bezit je onroerende goederen of heb je een zeer grote omzet is de keuze voor een vzw de meest interessante optie. Ook als kleinere vereniging kan een vzw zijn voordelen hebben, zoals hierboven beschreven. Maar als je vzw niet in regel is met de wetgeving kan je even goed als feitelijke vereniging functioneren. Weet je dat de administratieve rompslomp als een last gaat wegen, loop je als bestuurder bepekte (financiële) risico’s en is de omzet en de waarde van de eigendommen beperkt? Dan kan het te overwegen zijn om als feitelijke vereniging te functioneren.
Aan (lokale) overheden, maar ook privé bedrijven (zoals banken) vragen om het hebben van een rechtspersoon niet op te leggen als voorwaarde voor subsidies, erkenning of het afsluiten van contracten. Op deze manier dwing je verenigingen in een statuut dat misschien niet interessant is voor hen. Ook vragen we om de regulitis die gepaard gaat met het beheren van een vzw te beperken. Door dit te doen wordt het interessanter om als vereniging te kiezen voor het vzw statuut en worden de bestuurders beter beschermd. Concrete aanbevelingen om regulitis te beperken vind je op www.regulitis.be.
[AD1]Ook vennootschapsbelasting indien vzw voldoende commerciële activiteit heeft
[AD2]Ook wanneer nieuw bestuur/wijziging bestuur/statutes etc - of zin herschrijven als -geeft voorbeeld- niet -uitsluitend-