Q&A: API’s in het jeugdwerk

Een API is er in de eerste plaats voor vrijwilligers en deelnemers van de organisatie. Een vertrouwenspersoon is er voor de werknemers. De competenties voor beide rollen hebben wel overlap waardoor het opportuun zou kunnen zijn om dezelfde persoon aan te duiden. Maar men moet zich bewust zijn van bepaalde verschillen in de twee rollen. Belangrijkste verschil is dat een vertrouwenspersoon beroepsgeheim heeft en een API niet. Een aanspreekpunt integriteit heeft discretieplicht en meldingsplicht. Dit is een belangrijk verschil waar men zich bewust van moet zijn. 

Een ander belangrijk aandachtspunt is dat een API altijd aanspreekbaar moet zijn voor je doelgroep, voor een vertrouwenspersoon is dat enkel richting personeel. Tijdens de opleiding komt een blok juridische kaders aan bod waarin dit helemaal duidelijk gebracht wordt.

Er zijn door de subsidiegever geen voorwaarden of definities gegeven van ‘gedeelde API’. Puur in theorie zou de hele sector één en dezelfde API kunnen aanstellen. We willen echter onze inhoudelijke en pedagogische verantwoordelijkheid nemen en dit ter harte nemen. Dat neemt echter helemaal niet weg dat kleine organisaties, of organisaties die weinig rechtstreeks met jongeren in contact komen niet van deze optie gebruik zouden kunnen maken. Belangrijk is om goede afspraken te maken en de API kenbaar te maken bij deelnemers en vrijwilligers.

Dit verschil hoeft niet meteen groot te zijn. Een telefoonpermanentie is in principe een deel van de acties uit je integriteitsbeleid. De mensen die deze rol opnemen kennen en weten hoe zij ondersteuning bieden en doorverwijzen. De API kan de coördinator van dit geheel zijn. Of gewoon een hulplijn als de telefoonpermanentie advies nodig heeft.

Ja, elke erkende jeugdwerkorganisatie die middelen krijgt van de Vlaamse Overheid moet een API en een integriteitsbeleid hebben.

Neen, gezien zij sinds kort geen financiële middelen meer krijgen van de Vlaamse Overheid.

Neen, op dit moment niet. De Ambrassade zal zijn ondersteunende rol spelen zoals het dat voor diverse andere thema’s ook doet en organisaties met raad en daad bij staan. Maar wij spelen de rol van overkoepelende API niet.

Elke API moet een opleiding volgen, maar er is niet gespecificeerd bij wie deze opleiding gevolgd moet worden. Het mag dus ook een opleiding zijn die door de sport georganiseerd werd.

Er zijn geen officiële richtlijnen over wie wel of geen API mag zijn. Vanuit de expertise van de sector geven wij wel volgende richtlijnen mee, maar die zijn niet bindend.

• Bij voorkeur iemand die geen machtspositie heeft in jouw organisatie 

• Iemand die goed kan horen, zien en spreken

• Iemand die bereid is zich te verdiepen in het thema integriteit

• Bij voorkeur iemand die nog voor een langere periode vertoeft in jouw organisatie

• Iemand die aanspreekbaar wil en kan zijn voor iedereen

• Iemand die een engagement mag en wil aangaan

Het kan ook aangewezen zijn om meer dan 1 API aan te stellen. Zo kunnen melders zelf kiezen bij wie ze zich het meest veilig voelen.