Regelgeving over toegankelijkheid
Alles wat je technisch moet weten over het toegankelijk maken en houden van je gebouw.
Laatst aangepast op 30/06/2025
Toegankelijkheid is geen luxe, maar een basisrecht. Net zoals duurzaamheid is het een kwaliteitsvereiste voor elk publiek gebouw, en dus ook voor jeugdinfrastructuur. Iedereen moet de kans krijgen om zonder drempels deel te nemen aan het jeugdwerk – ook jongeren met een beperking. Daarom is toegankelijkheid nationaal én internationaal verankerd in wetgeving.
Op deze pagina vind je een overzicht van de relevante regelgeving en richtlijnen rond toegankelijkheid voor jeugdinfrastructuur, met specifieke informatie voor Vlaanderen en Brussel.
Juridische basis: wetgeving en verdragen
Toegankelijkheid van publieke gebouwen wordt ondersteund door verschillende wetgevende kaders:
Het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap
De Belgische antidiscriminatiewetgeving, die stelt dat redelijke aanpassingen vereist zijn om discriminatie te vermijden
Specifieke stedenbouwkundige regelgeving voor toegankelijkheid in Vlaanderen en Brussel
Wanneer is de regelgeving van toepassing?
In Vlaanderen:
De Vlaamse stedenbouwkundige verordening toegankelijkheid is van toepassing wanneer:
het gaat om een publiek toegankelijk gebouw, zoals jeugdinfrastructuur
het gebouw in Vlaanderen ligt
er bouwwerken gebeuren: nieuwbouw, verbouwing, uitbreiding of herbouw
je een stedenbouwkundige vergunning of meldingsplicht hebt
Let op: de toegankelijkheidsverordening geldt niet voor bestaande gebouwen zonder werken.
In Brussel:
In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is toegankelijkheid vastgelegd in het Règlement Régional d’Urbanisme (RRU). Voor jeugdwerk is vooral Titel IV relevant. Hierin staat dat jeugdinfrastructuur altijd aan de richtlijnen moet voldoen, ongeacht hun oppervlakte.
Wat moet toegankelijk zijn?
In Vlaanderen:
De publiek toegankelijke oppervlakte van je gebouw bepaalt wat je verplicht toegankelijk moet maken. Dit is de som van alle ruimtes die publiek gebruikt worden, exclusief:
opslagruimtes (bv. bergingen)
technische ruimtes
ruimtes uitsluitend voor personeel (bv. bureaus)
Bij een verbouwing of uitbreiding telt de volledige publiek toegankelijke oppervlakte van het gebouw.
In Brussel:
Voor Brusselse jeugdinfrastructuur is het type gebouw bepalend, niet de oppervlakte. Elke ruimte voor sociaal-culturele of recreatieve activiteiten valt onder de verplichting, en dus ook jeugdwerkgebouwen.
Wat zegt de regelgeving inhoudelijk?
De regelgeving focust op op plan afleesbare elementen. Zaken zoals trapbreedte, sanitair of hellingen worden wél geregeld. Losse meubels, stoelen of signalisatie worden meestal niet gedetailleerd in regelgeving opgenomen.
Ruwbouw- en afwerkingsmaten
De verordening werkt met ruwbouwmaten (controleerbaar op plan) en afwerkingsmaten (controleerbaar na oplevering). Beide zijn belangrijk voor effectieve toegankelijkheid.
Overzicht van de belangrijkste vereisten
Hieronder een beknopt overzicht van elementen die je bij bouw of verbouwing moet voorzien:
➤ Toegangspaden en looppaden
Minimaal 1,50 m breed en obstakelvrij
Beperkte versmallingen onder voorwaarden mogelijk
➤ Parkeerplaatsen
6% van het totaal, met een minimum van één plaats
Moet gemarkeerd zijn met officieel bord en goed zichtbaar zijn
➤ Deuren en toegangen
Deurbreedte minimaal 90 cm
Vrije draaicirkel Ø 1,50 m voor en na de deur
Aan beide zijden een opstelruimte van minstens 50 cm
➤ Sanitair
Minstens één aangepast toilet per sanitair blok
Voldoende ruimte voor zelfstandig gebruik of assistentie
Bij douches gelden gelijkaardige vereisten
➤ Niveauverschillen
Binnen: tot 18 cm: helling / vanaf 18 cm: trap + helling of lift
Buiten of overgang: tot 2 cm toegestaan, 2–18 cm: helling / vanaf 18 cm: trap + helling of lift
➤ Vast meubilair (zoals balies)
Onderrijdbare balie: vrije ruimte van 70 cm hoog, 90 cm breed, 60 cm diep
➤ Gebruiksruimte
Elke ruimte moet een draaicirkel van 1,50 m toelaten
➤ Signalisatie
Natuurlijke of kunstmatige geleidelijnen moeten de weg wijzen naar toegankelijke functies
Toegankelijkheidsregels in Brussel
In Brussel gelden extra bepalingen, vastgelegd in het RRU (2006). Relevante onderdelen:
Titel IV: Toegankelijkheid van gebouwen
Titel VII: Wegen, toegangen en omgeving
Voor jeugdinfrastructuur gelden deze verplichtingen:
➤ Algemene voorzieningen
Toegangswegen en -hellingen met juiste hellingsgraad
Toegangsdeuren met voldoende breedte
Duidelijke markering en het internationaal symbool voor toegankelijkheid
➤ Binnen circulatie
Gangen en binnendeuren met voldoende breedte
Niveauregeling met hellingen, liften of trappen
Voldoende visuele en tactiele markering
➤ Uitrusting
Aangepaste toiletten
Eventuele badkamers of douches moeten rolstoeltoegankelijk zijn
Loketten en zitmogelijkheden volgens richtlijnen
📎 Raadpleeg de volledige verordening op www.rru.irisnet.be
Veelgestelde vragen
Moet ik mijn bestaand gebouw aanpassen als ik niet verbouw?
Nee, de regelgeving geldt enkel bij (ver)bouw(ing) met stedenbouwkundige vergunning of melding.
Wat met tijdelijke evenementen in jeugdinfrastructuur?
Toegankelijkheid moet zoveel mogelijk gegarandeerd blijven, ook voor tijdelijke opstellingen. Denk aan hellingen, tijdelijke toiletten, duidelijke signalisatie…
Gelden deze regels ook voor jeugdwerk met exclusieve ledenwerking?
Ja. Ook als er een lidmaatschap vereist is, blijft jeugdinfrastructuur een publiek toegankelijk gebouw.
Hulp en ondersteuning
Heb je vragen of wil je advies op maat bij het plannen van een verbouwing of nieuwbouw? Contacteer dan:
Het lokale jeugdwerkondersteuningspunt in je gemeente
De dienst Toegankelijkheid van je stad of gemeente
Een accessibility audit door een erkend expert kan ook helpen; denk hierbij aan INTER