Uittreksel strafregister model 596.2

De vorige Vlaamse regering keurde in mei 2022 nieuwe regelgeving goed over de controleverplichting van het uittreksel uit het strafregister model 596.2 voor medewerkers van organisaties die activiteiten aanbieden in de context van opvoeding, psycho-medisch-sociale begeleiding, hulpverlening aan de jeugd, kinderbescherming, animatie of begeleiding van minderjarigen. Deze regelgeving geldt dus ook voor het jeugdwerk in Vlaanderen en Brussel en gaat in op 1 februari 2023.

Uitzondering voor alle vrijwilligers in het jeugdwerk

De regering keurde een uitzondering op deze regelgeving goed voor alle vrijwilligers in het jeugdwerk. Dat wil zeggen dat jeugdwerkorganisaties nooit een uittreksel strafregister moeten opvragen voor vrijwilligers.

Deze uitzondering kwam er mede op vraag van de Vlaamse Jeugdraad met het advies "Uittreksel strafregister - uitzondering op de verplichting voor organisaties uit het jeugdwerk". Je kan de argumentatie hier terugvinden.

De controle moet niet worden doorgevoerd als de medewerker een vrijwilliger is. Dat wil zeggen dat jeugdwerkorganisaties nooit een uittreksel strafregister moeten opvragen voor vrijwilligers. Sterker: er is geen rechtsgrond voor organisaties die onder de uitzondering vallen en toch een uittreksel uit het strafregister willen opvragen aan een vrijwilliger. Je mág het dus in principe juridisch gezien niet doen.
Organisaties die subsidies krijgen indien ze werken met kinderen en jongeren in een kwetsbare situatie en organisaties die met BOA-subsidies werken (beslissing lokaal bestuur) moeten het wel opvragen.

Wat als je het dan toch wil opvragen? 

Je begeeft je in een grijze zone! Een vereniging kan strikt genomen twee dingen doen als ze toch een uittreksel wil opvragen:

• vragen of de vrijwilliger vrijwillig inzage geeft in zijn uittreksel          (vraag is: “wat is vrijwillig? Er is altijd - hoe miniem ook - een machtsrelatie!)

• stellen dat die vrijwilliger binnen je organisatie “niet aan jeugdwerk doet” (Bijvoorbeeld: psychosociale ondersteuning door vrijwilligers)

Wat is jeugdwerk dan?

• de definitie staat in het decreet, maar is vaag geformuleerd

• je kan dus je eigen argumenten bepalen, maar gebruik vooral ook DNA jeugdwerk zoals geformuleerd door De Ambrassade als richtlijn 

• Belangrijk: er is geen strikt onderscheid tussen werksoorten. Landelijk jeugdwerk, informatie- & participatie jeugdwerkorganisaties of cultuur-educatieve jeugdwerkorganisaties: ieder van deze organisaties kan argumenteren dat vrijwilligers binnen hun werking wel of niet aan jeugdwerk doen op basis van een motivatie.

Valt de uitzondering voor vrijwilligers weg met de nieuwe Vlaamse regering?

In het regeerakkoord 2024-2029 staat het volgende vermeld:

We willen het afleveren van het uittreksel van het strafregister voor medewerkers die een engagement opnemen bij het jeugdwerk verplichten, naar analogie van de regelgeving voor alle andere sectoren. We werken samen met de jeugdsector de modaliteiten uit van de implementatie van de controleverplichting, de aansprakelijkheid en de leeftijd. We zorgen daarbij dat de verantwoordelijkheid niet bij jongvolwassenen komt te liggen.

Dit kan gevolgen hebben voor de jeugdwerksector. We bekijken samen met de Beleidswerkgroep Welzijn en Integriteit en met de Commissie Jeugdwerk hoe we ons als jeugdwerksector hiertegen verhouden en wat voor ons belangrijk is om mee rekening te houden. Dit is nog niet in regelgeving opgemaakt en goedgekeurd dus de uitzondering voor vrijwilligers blijft gelden.

De Vlaamse jeugdraad gaf wel al reactie op wat er in het Vlaams Regeerakkoord 2024-2029 te lezen was. Dit kan je hier vinden.

Indien je hierover nog verdere vragen of bedenkingen hebt, aarzel niet te mailen naar aagje.rottiers@ambrassade.be

Wat is het uittreksel strafregister model 596.2?

Het uittreksel uit het strafregister is een officieel document waarin de eventuele strafrechtelijke veroordelingen die op naam van de betrokkene staan, vermeld worden. Dit uittreksel uit het strafregister vervangt het vroegere 'attest voor goed gedrag en zeden'.

Draaiboek voor het jeugdwerk

Er is een draaiboek uitgewerkt om deze regelgeving in de praktijk haalbaar te maken. Dit draaiboek verduidelijkt hoe je als organisatie deze regelgeving correct kan uitvoeren. Wie moet een uittreksel voorleggen, wie niet? Wanneer moet dit gebeuren? Hoe ga je als organisatie om met de gegevens op het uittreksel? Welke maatregelen moet je nemen om de privacy te garanderen?

download Draaiboek voor het jeugdwerk

Draaiboek in flowchart