Eerste hulp bij (kleine) ongevallen

Wat kan je doen wanneer iemand verzorging nodig heeft op weekend, kamp of vakantie? Je gaat op weekend, kamp of vakantie met kinderen en jongeren.

Het is niet altijd makkelijk in te schatten, we zetten daarom voor jou een aantal basiszaken op een rijtje.

EHBO binnen de begeleidingsploeg

In de ideale wereld kent elke begeleider binnen jouw aanbod een basis van eerste hulp. Op die manier kunnen kleine wondjes snel verzorgd worden door de begeleiding ter plaatse.

In realiteit weten we dat niet elke begeleider van een kamp, activiteit of vakantie weet hoe je best EHBO toedient. Overloop daarom voor je op kamp vertrekt enkele basiszaken. Dit doe je best met de hele begeleidingsploeg. Lukt dat niet? Zorg er dan voor dat minimaal één begeleider per (leeftijds)groep EHBO kan toepassen.

Kies daarnaast 1 of meerdere verantwoordelijken voor de EHBO voor het volledige aanbod. Deze persoon of personen hebben bij voorkeur:

• een opleiding EHBO gevolgd;

• krijgen toegang tot de medische fiches van de deelnemers om de situatie goed te kunnen inschatten;

• beheren de EHBO-koffer en/of eventuele kleine EHBO-rugzakjes voor uitstappen;

• houden het medisch logboek bij.

Een verantwoordelijke aanduiden, zorgt voor een duidelijk aanspreekpunt voor deelnemers, begeleiding en ouders.

Veel voorkomende verwondingen en aandoeningen

Een blaar, schram, bloedneus, kleine snij- of brandwonde, een teek, enz. Dit soort zaken komen wel vaker voor tijdens een vakantie of een kamp. Als begeleider dien je dan de eerste zorgen toe. Bij kleinere ongevallen zal dit volstaan.

In andere gevallen heb je medische expertise nodig. Toch kan je ook dan de eerste hulp al toedienen, als je de juiste kennis EHBO hebt.

Om je ploeg hierin te ondersteunen kan je allerhande zaken doen:

Plan een EHBO-vorming voor jouw begeleidersgroep

Je kan EHBO-vormingen aanvragen bij verschillende instanties.

Het Rode Kruis biedt bijvoorbeeld een opleiding EHBO aan die helemaal is toegepast op het jeugdwerk. Daarom raden wij je deze opleiding aan.

Volg je toch liever een andere opleiding?

• Je kan vragen aan de plaatselijke hulpdiensten (ziekenhuis, ambulanciers, dokter) of zij jullie een opleiding EHBO kunnen aanbieden.

• Er zijn daarnaast andere instanties waar je een vorming EHBO kan volgen. Check wel telkens of er tijdens de vorming gefocust wordt op het jeugdwerk.

Heb je interesse in een opleiding en denk je dat er misschien nog andere organisaties binnen jouw stad of gemeente interesse hebben? Dan kan je aankloppen bij jouw lokale jeugd- of vrijetijdsdienst om te bekijken of er een samenwerking mogelijk is.

Eerste hulp bij EHBO

Soms weet je door de stress van de situatie even niet meer hoe je die eerste hulp nu toedient. Maak je geen zorgen, er zijn makkelijke hulpmiddeltjes om jou en je begeleidersploeg te ondersteunen.

Gebruik de EHBO app van Rode Kruis Vlaanderen

Zet de EHBO app op je gsm-toestel.

Deze app helpt je om eerste hulp toe te dienen via een helder stappenplan.
Op basis van de symptomen of de wonde die je voor je hebt, kan je via de ‘verleen eerste hulp’ knop, de juiste stappen terugvinden.

Op die manier kan je snel de juiste aanpak vinden. Twijfel je over wat je moet doen? Neem er de app bij en controleer het.

De app heeft ook een leerpagina waarop je verschillende vragen en antwoorden kan terugvinden, filmpjes kan bekijken, je eigen kennis testen met een quiz, enz. De resultaten van de quiz leveren je badges op en geven ook aan wanneer je de test best nog eens opfrist.

De app 112

Deze app helpt je om heel snel de juiste hulp te vragen.
Het startscherm van de app vraagt je welke hulp je nodig hebt: ziekenwagen, brandweer of politie. Op die manier kom je direct bij de juiste hulpverlener terecht en kan je snel verder geholpen worden. De app is bruikbaar met en zonder internet.

Deze app past zich ook aan aan het land waar je je bevindt. Dat is bijvoorbeeld handig als je op buitenlands kamp bent.

Wat is het voordeel van de 112 app?

• Door via de app te bellen kom je direct bij de juiste hulpdienst uit (ziekenwagen, politie, brandweer).

• Een belangrijk voordeel van de app is dat deze jouw locatie doorgeeft. Vooral handig voor groepen die niet onmiddellijk weten waar ze zijn (bv. als je op tocht bent, tijdens een bosspel of als je het juiste adres van de weide waar je verblijft niet weet, enz.).

• Er is ook een chatfunctie voor mensen voor wie praten niet mogelijk is. De app is dus ook voor doven, slechthorende en mensen met een spraakstoornis bruikbaar. Het kan ook zijn dat de noodcentrale overschakelt op de chatfunctie als er veel storing op de lijn zit of wanneer ze merken dat de persoon aan de andere kant zichzelf niet goed kan uitdrukken.

Voorzie materiaal op papier

Het kan nooit kwaad om bepaalde, veel voorkomende EHBO interventies (brandwonde, schaafwonde, snijwonde…) extra in de verf te zetten door bv. fiches toe te voegen aan je EHBO-koffer of een handboek toe te voegen waarin de begeleiding snel even de stappen kan doorlopen.

Je kan handboeken en een aantal affiches gratis downloaden via de website van het Rode Kruis. Je kan er ook tal van ondersteuningsmiddelen en een naslagwerk specifiek voor jeugdbegeleiders terugvinden. Toch liever een filmpje? Rode Kruis Vlaanderen heeft tot slot ook een YouTube kanaal waarop je terecht kan om tal van filmpjes te bekijken over eerste hulp.

Bekijk al deze info als eens op voorhand. Wacht niet tot je de informatie nodig hebt, maar ga samen met de begeleidersploeg aan de slag met het materiaal en zorg dat je voor vertrek al wat basiskennis onder de knie hebt.

Voorbij de eerste hulp

Soms is een incident ernstig en is er medische expertise nodig. Of geneest een wonde of kwetsuur niet helemaal hoe je zou verwachten. Ziet het er ernstig uit? Of twijfel je dat de verzorging die jij kan toedienen voldoende is? Ga dan langs bij een arts in de buurt van jouw kampplaats.

Neem volgende documenten mee:

• Een identiteitskaart of ISI kaart van de deelnemer

• De medische fiche van deze persoon zodat je eventuele belangrijke medische gegevens meehebt.

• Documenten voor de verzekeringen indien het om een ongeval zou gaan.

Wanneer ga je naar spoed of wanneer naar de dokter?

Wanneer contacteer je een huisarts (of de huisartsen wachtpost)

Neem contact op met de huisarts wanneer je niet weet zeker of een wonde of kwetsuur voldoende verzorgd kan worden door jou. Of wanneer een wonde of een kwetsuur (bv. verzwikte enkel) niet geneest hoe je verwacht.

Neem contact op met de ouders of voogd van de patiënt, voor je de lokale huisarts raadpleegt. Je brengt hen op de hoogte, stelt hen gerust en geef aan dat jullie een doktersbezoek overwegen. Willen zij dit liever niet of willen ze zelf met hun kind naar de arts? Dan kan je afspreken om de deelnemer op te laten halen door de ouders.

Bij de huisarts is het belangrijk dat je eventuele documenten voor verzekeringen meeneemt en in orde laat maken. Daarnaast zal een huisarts ook onmiddellijke betaling vragen (al dan niet enkel het remgeld). Het is belangrijk dat jullie deze documenten goed bijhouden en bezorgen aan de ouders. Op basis van deze documenten kan je als organisatie aan de ouders een terugbetaling vragen van de dokterskosten en kunnen de ouders op hun beurt aankloppen voor terugbetaling via hun ziekenfonds.

Wanneer ga je naar de spoedafdeling van het ziekenhuis?

Ga onmiddellijk naar de spoed van het dichtstbijzijnde ziekenhuis wanneer je vermoedt dat het om dringende medische hulp gaat.

Wees hier voldoende kritisch in en maak een goed onderscheid tussen echt ernstige zaken (zoals een vermoeden van fractuur, zware bloeding, sterke allergische reacties, enz.) en zaken waarvoor je in eerste instantie naar de huisarts kan gaan.

De huisarts kan dan eventueel doorverwijzen naar het ziekenhuis (zoals bij een verstuiking, een snijwonde die mogelijks genaaid moet worden, enz.). Deze keuze maken niet altijd makkelijk omdat je de reacties van een kind niet altijd kan inschatten. Zo kan je een kwetsuur over- of onderschatten. Neem bij twijfel zeker contact op met de huisarts of hulpdiensten om de situatie in te schatten.

Wanneer laat je een ziekenwagen komen?

In sommige gevallen is het niet aan te raden om de gewonde persoon zelf te verplaatsen en is de oproep van een ziekenwagen noodzakelijk. Doe dit niet zomaar, enkel bij ernstige ongevallen bel je een ziekenwagen.

Bij twijfel bel je naar het nummer 112. Zij helpen jou inschatten of een ziekenwagen noodzakelijk is. Het kan ook zijn dat de meldcentrale waar je terecht komt samen met jou inschat dat er geen hoogdringendheid is. Zij zullen jou in dat geval doorverwijzen naar de spoedafdeling of de huisarts.

Het kan helpen om in de begeleidingsploeg een medisch verantwoordelijke aan te duiden. Dit kan iemand zijn die een medische achtergrond heeft bv. door hun job, studies of vrijwillige engagementen. Zorg ervoor dat één of meerdere personen binnen jouw organisatie op regelmatige basis een EHBO-cursus volgen en specifieke kennis updaten via vormingen, filmpjes, inlezen, enz. Op die manier zijn deze personen het aanspreekpunt binnen de organisatie om bij bepaalde verwondingen of incidenten mee in te schatten welke stappen te zetten. Deze personen kunnen ook aanspreekpunt zijn voor alle partijen: begeleiding, deelnemers, ouders en medische experten.